Της Μαρίας Δήμου
Έχετε δει πώς πάνε κι έρχονται τα βαπόρια στο Βόσπορο; Όχι, μόνο τα εμπορικά καράβια, τα τάνκερ, τα μικρά και τα μεγάλα, τα καΐκια, οι τράτες, τα μοτόρια, τα φέρυ-μπόουτ, οι βάρκες, τα γιοτ; Ακόμα και υποβρύχια μπορεί να δει κανείς, πλωτές πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου κι ό,τι άλλο επιπλέει και πλέει στο νερό περνά από αυτά τα στενά. Κι είναι μερικές φορές να απορεί και να τρομάζει κανείς με την εφαρμογή των κανόνων ναυσιπλοΐας αλλά και τον συντονισμό τόσων σκαφών που κινούνται, άλλα αργά κι άλλα με μεγάλη ταχύτητα, στα νερά του Βοσπόρου.
Κι αν όλα σχεδόν πάντα πάνε κατ’ ευχήν και by the book υπήρξαν φορές που τα πράγματα εξελίχθηκαν με τραγικό τρόπο. Κι αν αυτό που θυμάμαι από το πρώτο μου ταξίδι στην Πόλη, παιδί όντας, ήταν ένα προσαραγμένο καράβι κάπου στα μισά του Βοσπόρου με την πλώρη στραμμένη πάνω στα γυαλιά, προχθές ο Σιμεών μου διηγήθηκε, καθώς κατεβαίναμε από τα Καβάκια προς το Μπεσίκτας με το βαπόρι της γραμμής, τη δική του παιδική ανάμνηση από το πιο τραγικό ναυτικό δυστύχημα των Στενών. Η «Παγκόσμιος Αρμονία» είναι για όσους ζούσαν τότε στην Πόλη σύμβολο της ναυτικής τραγωδίας.
Η νύχτα της 14ης Δεκεμβρίου
52 μέρες καίγονταν ο Βόσπορος, η θάλασσα, το νερό. 53 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε ένα από τα χειρότερα ναυτικά δυστυχήματα. Η Πόλη έζησε στιγμές τρόμου αλλά και φρίκης.
Ήταν τη νύχτα της 14ης Δεκεμβρίου του 1960, στις 2.30 μετά τα μεσάνυχτα, όταν το Γιουγκοσλαβικό δεξαμενόπλοιο Petar Zoranić ερχόμενο από το ρωσικό λιμάνι Tuapse φορτωμένο με υγρά καύσιμα συγκρούστηκε με το ελληνικής σημαίας και πλοιοκτησίας Νιάρχου, άδειο δεξαμενόπλοιο, World Harmony σε ένα από τα πιο στενά σημεία του Βοσπόρου κοντά στην Kanlıca. Η έκρηξη λέει που ακολούθησε και η φωτιά που εκδηλώθηκε έκανε τους κατοίκους ακόμα κι από τα γύρω υψώματα να πεταχτούν από τα κρεβάτια τους και να βγουν στους δρόμους. Όπως έγραψαν οι εφημερίδες τότε στους τίτλους τους "Denizde can pazarı" – η θάλασσα έγινε ένα παζάρι ψυχών. Οι ναυτικοί έπεφταν στο παγωμένο νερό αλλά είχαν να αντιμετωπίσουν κι εκεί τις φλόγες από το καύσιμο που χύνονταν στη θάλασσα αλλά και να παλέψουν με τα ισχυρά θαλάσσια ρεύματα.
Η Πόλη έζησε ένα εφιάλτη
Γρήγορα τα δύο ακυβέρνητα σκάφη έγινα καρυδότσουφλα που οι άνεμοι και τα θαλάσσια ρεύματα τα πήγαιναν από τη μια ακτή στην άλλη. Όταν πλησίασαν στη Στένη, στην ευρωπαϊκή ακτή, πλεύρισαν στο αραγμένο Tarsus το οποίο πήρε φωτιά και τελικά καταστράφηκε. Κάποιοι είπαν πως λειτούργησε τελικά σαν ασπίδα για τα παρακείμενα γυαλιά και τα προστάτευσε καθώς δεν άφησε το Petar Zoranić να πέσει επάνω τους. Τα ρεύματα συνέχισαν να μεταφέρουν τα φλεγόμενα σκάφη βόρεια, προς το Beykoz και τότε ο τρόμος μεγάλωσε καθώς εκεί στις ακτές υπήρχαν δεξαμενές καυσίμων.
Η Πόλη έζησε έναν εφιάλτη που τελείωσε με τον βομβαρδισμό των καραβιών για να κατορθώσουν να σβήσουν τη φωτιά.
Οι ζωές των ναυτικών που χάθηκαν, ο τρόμος που έζησαν οι κάτοικοι, η οικολογική καταστροφή, με 12.000 τόνους βενζίνης και 10.000 τόνους πετρελαίου που χύθηκαν στη θάλασσα, χαράχθηκαν στη μνήμη και στην ιστορία της Πόλης.
Η τελευταία σελίδα της τραγωδίας γράφτηκε στο λιμάνι του Πειραιά, όταν έφτασαν μόνο 6 ανώνυμοι σκελετοί καθώς οι υπόλοιποι 23 έγιναν στάχτη πάνω στο φλεγόμενο «Παγκόσμιος Αρμονία».
