Της Κορνηλίας Τσεβίκ-Μπαϊβερτιάν

Η εικόνα του Κουρτουλούς άρχισε να ανατρέπεται τη δεκαετία του ’80. Σιγά σιγά το κατοίκησαν εσωτερικοί μετανάστες από τις ανατολικές επαρχίες της χώρας. Με τον καιρό οι θυρωροί των πολυκατοικιών, που συνήθως ήταν Ερζιντζανλίδες κι έμεναν στα θυρωρεία, –ένα μικρόκαμαράκι όπου όλα γινόντουσαν εκεί, κι ο ύπνος κι ο ξύπνιος– άρχισαν να αγοράζουν διαμερίσματα και να ανεβαίνουν στους επάνω ορόφους. Έτσι συνηθίσαμε στη γειτνίαση με τους Ανατολίτες, σε βαθμό να έχουμε κάποια οικειότητα, παρά τις πολιτισμικές μας διαφορές. Στην ουσία ήταν καλοί, αγνοί άνθρωποι. Τα παιδιά τους μας μιμήθηκαν στο ντύσιμο, στον τρόπο του σκέπτεσθαι και στις σπουδές. οι περισσότεροι από αυτούς μάλιστα ακολούθησαν πανεπιστημιακές σπουδές. Οι ευκατάστατοι οικονομικά άνοιξαν μπακάλικα και χασάπικα. Τα σόγια τους,προερχόμενα από τα χωριά, γέμισαν στα σπίτια τους, μεαποτέλεσμα να ζουν μαζί δυο, τρεις οικογένειες σε ένα διαμέρισμα. Η κατάσταση αυτή αποτελούσε κοινωνικό φαινόμενο. Το προφίλ της κοινωνίας μας άλλαξε. οι ρωμιοίήδη είχαν αρχίσει να αραιώνουν από τις προηγούμενες δεκαετίες. 

Όταν οι Αρμένιοι κράτησαν ζωντανό το πνεύμα

Έτσι Αρμένιοι, Συρο-ορθόδοξοι και Εβραίοι, περισσότερο όμως οι Αρμένιοι, με τον τρόπο ζωής τους, τα ήθη και έθιμά τους, αντικατέστησαν το πολιτισμικό κενό που είχε δημιουργηθεί στην περιοχή, ελλείψει του ρωμαίικουστοιχείου. Σε σημείο να ανεβαίνει η αγοραστική αξία των ακινήτων. Η μετάλλαξη αυτή είχε και τα θετικά της. Νέακαταστήματα και επιχειρήσεις άνοιξαν. Έτσι βρίσκαμε πλέοντη βαφή αυγών κάθε Πάσχα, γιορτινά στολίδια, λιβάνι καικάρβουνο για το θυμιατό, γκομπλέν κεντήματα με κλωστές DMC στον περιβόητο Γκάρο στο Παγκάλτι, που τα χρόνιαεκείνα είχε πελατεία από όλη την Πόλη, ακόμα και από τονΤσεκμετζέ. Το ζαχαροπλαστείο Bahar (Μπαχάρ) ήταν η καλύτερη πατισερί, που την πελατεία του αποτελούσανφυσικά οι Αρμένιοι και οι ρωμιοί κάτοικοι του Κουρτουλούς. Είχε ανοίξει και καλοκαιρινό υποκατάστημα στην Πρώτη.

Η Λεωφόρος που δεν ησύχαζε ποτέ

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, η αλλαγή στην περιοχή έγινε ακόμα πιο αισθητή. Ο πληθυσμός αυξανόταν ολοένα, μεαποτέλεσμα να σπανίζουν οι ρωμιοί. Βρισκόμασταν σχεδόν σε αφάνεια, ανάμεσασε πληθώρα σχετικών και άσχετων με τον τόπο ανθρώπων. Τα ισόγεια των πολυκατοικιών επί της λεωφόρου Κουρτουλούς άρχισαν να μετατρέπονται σε μαγαζιά κάθε είδους. Τα περισσότερα έγιναν πιττάδικα καιμανάβικα. Από το πρωί έως το βράδυ εκατοντάδες άνθρωποι μπαινόβγαιναν στα μαγαζιά. Τα αυτοκίνητα πάρκαραν στιςδύο πλευρές της λεωφόρου, εμποδίζοντας τους περαστικούςνα έχουν άνεση κίνησης. Τις γωνίες των σταυροδομίων στοΠαγκάλτι καταλάμβαναν τσιγγάνες με καλάθια γεμάταλουλούδια, αγκινάρες, αλλά και συκάκι και τριαντάφυλλο γιαγλυκό του κουταλιού. Αν προστεθούν στην εικόνα και οιστάσεις των λεωφορείων –τέσσερις κατά μήκος της μεγάλης λεωφόρου, Σον Ντουράκ (Son Durak), Τεπέουστου (Tepeüstü),Σινέμκιοϊ (Sinemköy), Πανγκάλτι (Pangaltı)– η συνέπεια ήταν η κόπωση που δημιουργούσε όλη αυτή η κατάσταση στις ψυχές των ανθρώπων!   

Η εποχή του τσιμέντου και της απομάκρυνσης

Την περίοδο αυτή, πολλοί κάτοικοι του Κουρτουλούςμετακόμισαν στους νεοσύστατους συνοικισμούς του Λεβέντκαι του Έτιλερ, διότι παρείχαν καλύτερο επίπεδο ζωής. Οι Εβραίοι ήταν οι πρώτοι που έφυγαν. Οι Αρμένιοι, λόγω τηςοικογενειακής συσπείρωσης που είχαν στην περιοχή,παρέμειναν και τις επόμενες δεκαετίες. Oι δε εντόπιοιΤούρκοι άρχισαν να εγκωμιάζουν τους παλιούς καλούςκαιρούς συμβίωσης με τις μειονότητες, κυρίως με τουςρωμιούς της Πόλης.

Η ιστορία της περιοχής συνεχίζεται, αλλά με δυσάρεστη αλλαγή, που αφορά τόσο στην εικόνα του τόπου, όσο και του ανθρώπινου στοιχείου που πλέον την κατοικεί. για να χρησιμοποιήσω μια πολύ όμορφη εκφράση της Μαρίας Ιορδανίδου, (Από το έργο της Μαρίας Ιορδανίδου, Η Αυλή μας, Εστία, Αθήνα) «η εποχή του τσιμέντου και τηςπολυκατοικίας» και η αστική ανάπλαση της όλης περιοχής, καθιστούν τα Ταταύλα αγνώριστα. Μετανάστες από τηνΑνατολία, Νιγηριανοί και Σύριοι κατέκλυσαν σήμερα το Κουρτουλούς, αλλάζοντας την εικόνα του. Μαζί με τοανθρώπινο προφίλ άλλαξε και η φυσιογνωμία του τόπου...

Η μοναδική ουζερί μιας εποχής που έφυγε, αυτή της ξακουστής Δέσποινας, στη γειτονιά που βρίσκεται το κοιμητήριο του Αγίου Ελευθερίου, λειτουργεί ακόμα με το ίδιο όνομα στη μνήμη της, ενώ εκείνη «κοιμάται» στο γειτονικό νεκροταφείο.

Οι ψίθυροι μιας χαμένης γειτονιάς

Όπως και να έχει, η ιστορική μνήμη του τόπου συνεχίζει να κουβαλά το ελληνικό στοιχείο της. Όσοι έζησαν και μεγάλωσαν εδώ, σε όποια γωνιά του κόσμου κι αν βρίσκονται σήμερα, διατηρούν ακόμη την «ταταυλιανή ταυτότητά τους» και δεν λησμονούν τη γη, στην οποία έζησαν τα ωραιότερα παιδικά και νεανικά τους χρόνια.  Τα Ταταύλα του σήμερα δεν θυμίζουν πια τη συνοικία των παιδικών μας χρόνων. Οι φωνές άλλαξαν, οι άνθρωποι μετακινήθηκαν, κι όμως η μνήμη επιμένει. Κάτω από τις πολυκατοικίες και τα στρώματα του χρόνου, εξακολουθεί να πάλλεται ο ρυθμός εκείνης της παλιάς κοινότητας — της ρωμαίικης, της ζεστής, της ανθρώπινης. Για όσους έζησαν εκεί, η γειτονιά αυτή παραμένει ένα κομμάτι του εαυτού τους· μια ανοιχτή πληγή και συνάμα μια πηγή περηφάνειας. Γιατί όσο κι αν αλλάζει η Πόλη, το άρωμα των Ταταούλων μένει — σαν ευχή, σαν τραγούδι, σαν ψίθυρος που ενώνει το τότε με το τώρα.

(Από «την Πόλη της Καρδιάς μας» της Κορνηλίας Τσεβίκ-Μπαϊβερτιάν- Εκδόσεις Τσουκάτου – Αθήνα 2020)

Της Κορνηλίας Τσεβίκ-Μπαϊβερτιάν

Τον καιρό της ραγδαίας συρρίκνωσης των Ρωμιών, οι συνοικίες που διατηρούσαν ακόμη ελληνικό χαρακτήρα —και στις οποίες έζησα— ήταν κυρίως το Πέρα, τα Ταταύλα, ορισμένες περιοχές του Βοσπόρου, ο Άγιος Στέφανος, το Μακροχώρι και τα νησιά.
Εδώ θα περιοριστώ στα Ταταύλα, μιας και, γέννημα θρέμμα Ταταυλιανή όπως είμαι, γνωρίζω την περιοχή «από πρώτο χέρι». (Η συνοικία αυτή του δήμου Σισλί –από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου και κάτω, ανήκει στον δήμο Μπέιογλου– είναι κτισμένη στον λόφο Παγκάλτι και εκτείνεται στους πρόποδες βορειοδυτικά του Πέρα, πάνω από το Κασίμ Πασά. Παίρνει την ονομασία της από τουςσταύλους, που υπήρξαν κάποτε στην πλατεία των Ταταούλων, όπου έδεναν τα άλογα τους οι παλατιανοί που πήγαιναν για τοξοβολία στο οκ-Μεϊντάνι. 

‘Γκιαβούρ Ταταύλα’

Γύρω στο 1530, επί Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή, αιχμάλωτοιαπό τα νησιά του Αιγαίου, του Ιονίου και την Πελοπόννησο μεταφέρθηκαν στην Πόλη. Οι περισσότεροι από αυτούς τουςαιχμάλωτους ήταν ναυτικοί, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν ωςεργατοτεχνίτες στα ναυπηγεία του Κασίμ Πασά, στονΚεράτειο. Μετά την απόκτηση της ελευθερίας τους αρκετοί εγκαταστάθηκαν σε μια τοποθεσία που ονομάστηκε Ταταύλα.Ύστερα από την κατάκτηση της Χίου, πολλοί Χιώτες, έμποροι και εργάτες, πήγαν στα Ταταύλα. Γύρω στα 1793 απαγορεύτηκε με αυτοκρατορικό διάταγμα η εγκατάσταση και η διαμονή αλλόθρησκων και αλλοεθνών στην περιοχή. Γι’αυτό ονομάστηκε Gavur Tatavla (Άπιστα Ταταύλα) και Küçük Atina (Μικρή Αθήνα).

Η ονομασία της περιοχής μεταλλάχτηκε σε Κουρτουλούς (Ελευθερία, λύτρωση), μετά τη μεγάλη φωτιά τον Απρίλιο του 1929, η οποία οφειλόταν σε απροσεξία κάποιου ρωμιού παραγωγού ρακιού.

Οι ήχοι της καμπάνας του Αγίου Δημητρίου

Στην καρδιά της Πόλης, ανάμεσα σε ανηφοριές και στενά, απλώνεται η συνοικία των Ταταούλων· μια γειτονιά που κράτησε για αιώνες την ψυχή και τη φωνή της Ρωμιοσύνης. Εκεί γεννηθήκαμε, εκεί παίξαμε, εκεί πρωτομάθαμε τη σημασία της κοινότητας και της αλληλεγγύης. Οι ήχοι της καμπάνας του Αγίου Δημητρίου, το βουητό των μαχαλάδων, τα αρώματα από τα ζαχαροπλαστεία και τους φούρνους, όλα αυτά συνθέτουν τον καμβά μιας εποχής που έφυγε, μα δεν έσβησε ποτέ μέσα μας. Στις γειτονιές αυτές, η ζωή κυλούσε απλά, μα γεμάτη νόημα, σαν μια καθημερινή λειτουργία αφιερωμένη στην Πόλη της Καρδιάς μας.

Τα Ταταύλα του ’70 και του ‘80

Τις δεκαετίες ’70 και ’80, για μας που ήμασταν ακόμα παιδιάτα Ταταύλα το λεγόμενο σήμερα Κουρτουλούς, στα μάτιαμας ήταν μια πανέμορφη συνοικία. Η μεγάλη λεωφόρος τουήταν μια αστική, συμμαζεμένη λεωφόρος με τα γνωστά και σεβαστά εσνάφια της. Οι ρωμιοί μαγαζάτορες είχαν εκλείψειπρο πολλού βέβαια, αλλά είχαν παραχωρήσει τις επιχειρήσεις τους στα τσιράκια τους, που τους μνημόνευαν με σεβασμό και αγάπη για την τέχνη και τα μαγαζιά που είχαν λάβει από τα αφεντικά τους. Τo χαρτοπωλείο του Μανταλόπουλου, ταζαχαροπλαστεία Maskot (Μασκότ), Arma (Άρμα) και Ναζάρ(Nazar), το εργοστάσιο σοκολατοποιίας Golden (Γκόλντεν)του Σάββα Μελόπουλου, ήταν επιχειρήσεις που αποτελούσανσημείο αναφοράς. Η αγορά δεν είχε επεκταθεί ακόμα σεόλα τα ισόγεια των πολυκατοικιών κατά μήκος του δρόμου. Όταν διαβαίναμε την άνετη τότε λεωφόρο, συναντούσαμεγνωστές φυσιογνωμίες, ανταλάσσαμε χαιρετισμούς, αλλάπιάναμε και κουβέντα. Ακούγονταν ακόμα τα ελληνικά.Ακόμα και τα σκυλιά και οι γάτες κάθε γειτονιάς μαςγνώριζαν και μας συνόδευαν από τον έναν μαχαλά στονάλλο!

Υπαίθριο καφενεδάκι ‘Η Ακρόπολις’

Το σινεμά Ατλάς, στη στάση του Sinemköy (Σινέμκιοϊ),προέβαλλε τις καλύτερες παιδικές ταινίες της εποχής και σχεδόν κάθε βδομάδα παρακολουθούσαμε το πρόγραμμα, για να μην χάσουμε καμία. Το Ιντζί, στο Παγκάλτι, έφερνε τιςπιο ρομαντικές τουρκικές ταινίες για τους ενήλικους σινεφίλ.Μη υπάρχουσας τότε της τηλεόρασης, τα Σαββατόβραδαπατέρες και μητέρες μάς άφηναν στις γιαγιάδες μας,προκειμένου να απολαύσουν ταινίες με ηθοποιούς της αρεσκείας τους.

Την άνοιξη τα καφενεδάκια, γύρω από το τέρμα των λεωφορείων, το Son Durak, άρχιζαν να γεμίζουν από μανάδες και παιδιά, που ξαπόσταιναν στις ξύλινες καρέκλες πίνοντας τσάι. Oι κούνιες-καραβάκια και ο «αυτοκινητό-δρομος» του λούναπαρκ προσείλκυαν περισσότερο εμάς, τα αεικίνητα παιδιά, που συνήθως καταλήγαμε στο καφενείο το οποίο διέθετε περισσότερα μέσα ψυχαγωγίας. Τα χρόνια αυτά, το υπαίθριο καφενεδάκι «Η Ακρόπολις» στο Κουγιουλούμπαγσοκάκ, στη γειτονιά του Αγίου Ελευθερίου, που κάποτε είχε πολλούς ρωμιούς θαμώνες, ήταν προς διάλυση.

Τα περισσότερα σπίτια, στην οπίσθια πλευρά τους, είχανμεγάλους κήπους. Εκεί γινόταν το απάντημα γειτόνων, το οποίο, με τον χρόνο, συνέβαλε στο να δημιουργηθούν οι καλύτερες παρέες μεταξύ γυναικών, ανδρών, αλλά και παιδιών που μεγάλωναν μαζί. Στους μαχαλάδες υπήρχαν αλάνες και μποστάνια που λειτουργούσαν για τα παιδιά ως χώροι της εξωσπιτικής ελευθερίας.

Στον αυλόγυρο του Αγίου Δημητρίου

Μετά το σχολείο, ο μαθητόκοσμος μαζευόταν στον αυλόγυροτης εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου για απογευματινά παιχνίδια. Τα Χριστούγεννα, όταν χιόνιζε, η θέα του αυλόγυρου με το απάτητο στρωμένο χιόνι, σκορπούσε αίσθηση γαλήνης και ευδαιμονίας στις καρδιές μας. Τα σπίτια των ομογενών λαμποκοπούσαν στις μεγάλες γιορτές, ξεχωρίζοντας με την πάστρα και τη λάτρα τους. Το Πάσχα επιστρέφαμε στο σπίτι με τις αναστάσιμες λαμπάδες που φεγγοβολούσαν στα χέρια μας, ευχόμενοι «Χριστός Ανέστη»σε όσους συναντούσαμε στο διάβα μας. Οι δρόμοι μοσχοβολούσαν μαστίχα και μαχλέπι όταν οι φούρνοι και τα ζαχαροπλαστεία ετοίμαζαν τσουρέκια για τους Ρωμιούς πελάτες τους. Στα χρόνια της ακμής της συνοικίας, η μνήμη του Αγίου Δημητρίου (στις 26 Οκτωβρίου), τιμούνταν με ξεχωριστή λαμπρότητα. Αργότερα, καθώς άλλαζε η σύνθεση της γειτονιάς, ο εορτασμός έμενε πιο σεμνός και εσωτερικός, γύρω από τη Θεία Λειτουργία. Παλαιότερα γνωστό ήταν και το Μπακλαχοράνι της Καθαράς Δευτέρας, το κατ’ εξοχήν Ταταυλιανό πανηγύρι, που έπαυσε να γιορτάζεται το 1943. Η αναβίωσή του ήρθε πολλά χρόνια μετά, σε πιο ήπια μορφή. Από τους Ελλαδίτες νέους, που είχαν εγκατασταθεί στην Πόλη για κάποιο διάστημα.

(Από «την Πόλη της Καρδιάς μας» της Κορνηλίας Τσεβίκ-Μπαϊβερτιάν- Εκδόσεις Τσουκάτου – Αθήνα 2020)

Αύριο το Γ’ Μέρος

Της Κορνηλίας Τσεβίκ-Μπαϊβερτιάν

Η ζωή μας κατρακύλησε μαγικά σε έναν καμβά με πολλά χρώματα της Ανατολής, σε αντανάκλαση με το παιχνίδισμα του φωτός της Κωνσταντινούπολης. Γκρίζοι και παγεροί οι χειμώνες, με λύπες και στεναγμούς. Ηλιόλουστα και θερμά τα καλοκαίρια, με απερίγραπτες χαρές κι ευτυχίες. Ήταν αλλοτινοί καιροί που πέρασαν, αλλά και συνετέλεσαν στο ξετίναγμα μιας γενεάς. Της δικής μας γενεάς. Ήταν μια διαδρομή, όπως όλες οι άλλες. Χωρίς επιστροφή...           

 Οι δρόμοι και οι μαχαλάδες μας 

Τη δεκαετία του ’70 η αρχιτεκτονική και πολεοδομία στηνΠόλη άρχισε να αναπτύσσεται ασυντόνιστα, όπως εξάλλου και η ανάπτυξη της χώρας. Δημιουργούνταν φθηνοί,πανομοιότυποι οικισμοί που δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές ευρωπαϊκών προτύπων. Η ίδια κατάσταση συνεχίσθηκε και τη δεκαετία του ’80, όταν με το κύμα μετανάστευσης από την Ανατολία, ο πληθυσμός της αυξήθηκε κατά 50%. Τα αίτια της εσωτερικής αυτής μετανάστευσης οφείλονταν στη βιομηχανική ανάπτυξη τηςΠόλης, που είχε ανάγκη εργατικού δυναμικού. οι εργολάβοι των νέων αυτών οικισμών ήταν στην πλειοψηφία τουςΜαυροθαλασσίτες φουρνάρηδες που, αφού πρώτα εξοικονόμησαν τα απαιτούμενα κεφάλαια, τα επένδυσανστον επικερδή τομέα οικοδόμησης. Φτιάχτηκανπολυκατοικίες κάθε είδους, διαφορετικές και στην πρόσοψη και στο χρώμα και στο σχήμα. Η αντιαισθητική αυτή πολυμορφία, που συν τω χρόνω κατάντησε αηδιαστική, ήταν το χαρακτηριστικό γνώρισμα της κουλτούρας των νέων αυτών κατοίκων της Πόλης.

Η Πόλη που άλλαξε πρόσωπο

Η Πόλη σήμερα επεκτάθηκε πέρα ως πέρα, και αριθμητικά και γεωγραφικά. ο αριθμός των κατοίκων της έφθασε τα 18εκατομμύρια. (17.000.000. είναι ο επίσημος αριθμός. ο ανεπίσημος πληθυσμός, κυρίως μετά το μεταναστευτικό κύμα των Σύριων, έφθασε τα 20.000.000).

Το κέντρο της (down town) διευρύνθηκε από το Σισλί και τοΛεβέντ ως την περιοχή του Μασλάκ, το ονομαζόμενο πολίτικο Μανχάτταν, λόγω των πολυάριθμων και πολυσυζητημένων ουρανοξυστών!

Οι εσωτερικοί μετανάστες άρχισαν να δημιουργούν νέους συνοικισμούς, που εξελίχθηκαν σε πυκνοκατοικη- μένες περιοχές. Αρχικά εδώ έμεναν οι Ανατολίτες κάτοικοι τηςμεγαλούπολης σε πρόχειρα, αυτοσχέδια χαμόσπιτα. Επρόκειτο για αυθαίρετα καταλύματα που φτιάχνονταν σε δύο, τρία μερόνυχτα και γι’ αυτό είχαν χαρακτηρισθεί ως gecekondu (σπίτια κουρνιασμένα τη νύχτα). Αργότερα βρέθηκε τρόπος να αποκτήσουν τίτλους ιδιοκτησίας όσοι τα κατοικούσαν, εκμεταλλευόμενοι κάποια παραθυράκια του νόμου. Συν τω χρόνω, με τη διαδικασία της αντιπαροχής, κατάφεραν να φτιάξουν αστικές πολυκατοικίες, στις οποίες,παραδόξως, συνέχισαν τις συνήθειες της αγροτικής ζωής τους. (Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με τους Τούρκουςμετανάστες της γερμανίας, οι οποίοι ως αγροτικός λαός,ποτέ δεν προσαρμόστηκαν στη δυτικότροπη ζωή κι έγιναν στόχος των γερμανών εθνικιστών).Οι περιοχές λ.χ. Nurtepe,Kültepe, Gültepe ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Σε σύντομο χρονικό διάστημα οι πολυκατοικίες μετατράπηκαν σε μεγαθήρια πουστεγάζουν σήμερα ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού της Πόλης. Στα παράλια της Μαύρης θάλασσας έως την Κίλα και στα βορειοδυτικά της,οικοδομήθηκαν υπερσύγχρονοι οικισμοί, όπως το Zekeriyaköy, το Demirciköy, το Kemer Country, στους οποίους εισέβαλε νέοαίμα που δημιούργησε ένα ιδιότυπο συνοικιακό προφίλ.

Η νυχτόβια Πόλη μιμείται την Νέα Υόρκη

Με την πολυπληθή ανθρώπινη παρουσία η Πόλη διευρύνεται καθημερινά... Η κυβέρνηση Ερντογάν πυρετωδώς επενδύει σε δρόμους, γέφυρες, υποθαλάσσιες σήραγγες, τούνελ για την επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος. Τον Μάρτιο του 2019 ολοκληρώθηκε η εκπληκτική επένδυση των τελευταίων χρόνων, το νέο «Αεροδρόμιο της Ιστάνμπουλ», στην περιοχή του Αρναούτκιοϊ.( Δεν πρόκειται για το Μέγα Ρεύμα του Βοσπόρου, αλλά για την περιοχή γύρω από τον νεοσύστατο Αερολιμένα Ιστανμπούλ). Στην ασιατική πλευρά της Πόλης δημιουργήθηκαν επίσης νέοι συνοικισμοί, όπως το ουμρανιέ. Αστικοί συνοικισμοί, όπως το γκιόκτουρκ, με υπερπολυτελή συγκροτήματα, επεκτάθηκαν σε παρθέναεδάφη της μεγαλούπολης ως δείγματα εκμοντερνισμού. Ταδυτικά της Πόλης, στις περιοχές Halkalı, Avcılar, Beylikdüzü,έως τη Ραιδεστό (Τεκίρνταγ) γέμισαν με ξενόφερτουςμετανάστες, οι οποίοι, ψάχνοντας την τύχη τους για κάτι καλύτερο, βρέθηκαν στην αγνώριστη αυτή μεγαλού-Πολη του 21ου αιώνα. Ουρανοξύστες, εμπορικά κέντρα, ξενοδοχεία υπερπολυτελείας κατέλαβαν βιαστικά τουςελεύθερους χώρους, σαρώνοντας ακόμη και το λιγοστόπράσινο που υπήρχε κάποτε στις κορυφές των οροσειρών.

Η νυχτόβια Πόλη μιμείται πλέον τη Νέα Υόρκη της πλανητάρχισσας Αμερικής. Έγινε και αυτή «η πόλη που δενκοιμάται» (The city that never sleeps). Η τήρηση τάξης καιπειθαρχίας απαιτεί έλεγχο επί εικοσιτετραώρου βάσεως απόαστυνομικές δυνάμεις. Παρά ταύτα, η εγκληματικότητα, συνεχίζει να έχει ανοδική πορεία.

Ο Ρωμιός Πολίτης – ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση

Η Πόλη υπήρξε κάποτε τόπος με ιδιαίτερο κοσμοπολίτικο χαρακτήρα και μοναδική κουλτούρα — γεγονός που αποδεικνύεται από την ίδια της την ιστορία. Όμως τα γεγονότα και οι μεταγενέστερες εξελίξεις στη χώρα διαμόρφωσαν μια νέα ταυτότητα του «Ρωμιού-πολίτη», ο οποίος, παγιδευμένος ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, πάσχιζε να ανακαλύψει τον εαυτό του, το αληθινό του πρόσωπο.
Στην Ελλάδα μας είδαν ως «τουρκόσπορους», στην Τουρκία ως «γκιαούρηδες», άθρησκους. Τα αίτια αυτής της διπλής αποξένωσης είναι γνωστά και έχουν αναλυθεί διεξοδικά σε πλήθος μελετών.

(Από «την Πόλη της Καρδιάς μας» της Κορνηλίας Τσεβίκ-Μπαϊβερτιάν- Εκδόσεις Τσουκάτου – Αθήνα 2020)

Αύριο το Β Μέρος

Της Άννας Ανδρέου

Στιγμές ιστορικής συγκίνησης και πνευματικής ανάτασης έζησε η ομογένεια της Πόλης χθες Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2025, κατά τα εγκαίνια του πλήρως ανακαινισμένου ναού Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου στη Νέα Συνοικία (Γενή Μαχαλέ) του Άνω Βοσπόρου. Παρότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν κατέστη δυνατόν να παραστεί λόγω ελαφράς αδιαθεσίας, την τελετή τίμησε με την παρουσία και χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος Εμμανουήλ, μεταφέροντας τις ευχές και την πατρική στοργή του Παναγιωτάτου.

Στη Θεία Λειτουργία παρέστησαν επίσης ο Πρέσβης, Κωνσταντίνος Κούτρας, καθώς και η Συντονίστρια Εκπαίδευσης Κωνσταντινουπόλεως, Δήμητρα Βουρδόγλου, εκπροσωπώντας την ελληνική Πολιτεία και την εκπαίδευση της Ομογένειας.

Η αναστήλωση του ιστορικού ναού – ενός από τους παλαιότερους της Ρωμιοσύνης στις ακτές του Άνω Βοσπόρου – έγινε με απόλυτο σεβασμό στην αρχική του μορφή και την ιστορική του ταυτότητα. Η πρωτοβουλία και η καθοδήγηση ανήκουν στον Μητροπολίτη Δέρκων Απόστολο, ο οποίος επί σειρά ετών οραματίστηκε και επέβλεψε την ανακαίνιση. Το έργο πραγματοποιήθηκε χάρη στη συνεργασία της Ιεράς Μονής Αγίου Διονυσίου του Αγίου Όρους, με τον Καθηγούμενο Αρχιμανδρίτη Πέτρο, και τη γενναιόδωρη χορηγία του φιλογενούς ευεργέτη Πελοπίδα Χατζηιωάννου, τον οποίο ο Μητροπολίτης χαρακτήρισε «τέκνον περιφανές της ευλογημένης Κύπρου».

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στους Άρχοντες ευεργέτες της Κοινότητας, όπως τον Γεώργιο Κωνσταντινίδη, για την πολυετή και ουσιαστική τους στήριξη· «άνθρωποι που κράτησαν άσβηστη τη φλόγα της πίστης στη Νέα Συνοικία», όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά.

Στην ομιλία του, ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνος Εμμανουήλ εξήρε το πνευματικό μεγαλείο της στιγμής:

«Εγκαινιάζουμε σήμερα έναν ιερό χώρο που υπήρξε προσκύνημα μέγα και περίφημο για τα θαύματά του. Έναν ναό που σιώπησε για χρόνια, αλλά αναστήθηκε με πίστη, αγάπη και την προσφορά των τέκνων της Ομογένειας. Κάθε τέτοια αναγέννηση δεν είναι απλώς μια πράξη αναστήλωσης – είναι μαρτυρία της ζωντανής Ρωμιοσύνης που συνεχίζει να φωτίζει τον Βόσπορο».

Ο Μητροπολίτης Δέρκων Απόστολος, εμφανώς συγκινημένος, αναφέρθηκε στη μακρά διαδρομή του ναού μέσα στους αιώνες και στις δοκιμασίες που υπέστη:

«Ο Τίμιος Πρόδρομος υπήρξε ανέκαθεν καταφύγιο πίστης για τους ναυτικούς και ψαράδες του Άνω Βοσπόρου. Είδε σεισμούς, λεηλασίες, εγκατάλειψη· έζησε όμως και την αγάπη του λαού μας. Η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί όχι απλώς την αποκατάσταση ενός κτίσματος, αλλά την ανάσταση της μνήμης και της ψυχής της Ρωμιοσύνης».

Από την πλευρά του, ο Άρχοντας της ΜτΧΕ και Φιλόλογος Ζωγραφείου, Διαμαντής Κουρμπόπουλος, εκ μέρους της Επιτροπής εξέφρασε τη συγκίνηση όλων όσοι εργάστηκαν για να φθάσει αυτή η ημέρα:

«Κανείς μας δεν φανταζόταν πως ο “φτωχός Αϊ-Γιάννης” θα έφθανε ξανά στη σημερινή του λαμπρότητα. Ξεκινήσαμε χωρίς οικονομικά μέσα, με πίστη μόνο και επιμονή. Και σήμερα βλέπουμε τον ναό να λάμπει ξανά, φάρος πίστης και ελπίδας για τη Ρωμιοσύνη του Βοσπόρου».

Ο ναός του Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου ιδρύθηκε από ναυτικούς και ψαράδες της περιοχής και υπήρξε πνευματικό και κοινωνικό καταφύγιο για τους κατοίκους επί αιώνες. Χρονολογείται από τον 16ο αιώνα και υπήρξε Μετόχι της ιστορικής Μονής της Θεοτόκου του Μαύρου Μύλου. Η σημερινή του μορφή ανάγεται στο 1799, όταν ανεγέρθηκε εκ νέου, ενώ το 1834 ανακαινίστηκε εκ βάθρων. Κατά τους σεισμούς και τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου 1955 υπέστη σοβαρές φθορές, μένοντας για δεκαετίες χωρίς λειτουργία. Η πρόσφατη αποκατάσταση είναι καρπός πολυετούς μεθοδικής εργασίας.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στο Αγίασμα της Αποτομής της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου, το οποίο βρίσκεται σε υπόγειο θολωτό χώρο στη βόρεια πλευρά του ναού. Χρονολογείται από το 1833 και υπήρξε ανέκαθεν σημείο θαυμασμού και ευλάβειας για τους πιστούς, καθώς θεωρείται θαυματουργό, ιδίως για όσους υπέφεραν από βαρηκοΐα και ελονοσία. Στο σημείο αυτό υπήρχε η θαυματουργή εικόνα της Αποτομής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, η οποία διατηρείται με σεβασμό έως σήμερα.

Στο πλαίσιο των εγκαινίων, παρουσιάστηκε και το επίκαιρο λεύκωμα της Ιεράς Μητρόπολης Δέρκων, αφιερωμένο στην ιστορία του ναού και της Κοινότητας της Νέας Συνοικίας. Το λεύκωμα, το οποίο φέρει την επιμέλεια και τον πρόλογο του Μητροπολίτη Απόστολου, αποτελεί – όπως ο ίδιος σημειώνει – «μαρτυρία συνέχειας, μνήμης και σεβασμού προς το παρελθόν και παρακαταθήκη για το μέλλον».

Το λεύκωμα περιλαμβάνει ανέκδοτα στοιχεία, όπως τα χάρτινα «εκκλησιαστικά νομίσματα» («παράδες») που εξέδιδε η Κοινότητα στα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς και αναφορές στις παλιές αδελφότητες και τα σχολεία που λειτουργούσαν γύρω από τον ναό.

Στις σελίδες του λευκώματος, ο αναγνώστης ταξιδεύει στα παλιά καλντερίμια του Γενή Μαχαλέ, βλέπει φωτογραφίες των πρώτων ρωμαίικων οικογενειών και μαθαίνει για την καθημερινή ζωή μιας κοινότητας που έζησε, αγωνίστηκε και κράτησε ζωντανή την Ορθοδοξία στις όχθες του Βοσπόρου.

Η τελετή ολοκληρώθηκε με τη Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Χαλκηδόνος, και με δεξίωση στον αύλειο χώρο του ναού, όπου οι καμπάνες ήχησαν ξανά, σηματοδοτώντας την επιστροφή του “φτωχού Αϊ-Γιάννη” ως ζωντανού συμβόλου πίστης, αντοχής και μνήμης της Ρωμιοσύνης. Τα εδέσματα της δεξίωσης ετοίμασε ο γνωστός σεφ της Ομογένειας, Γρηγόρης, που επιμελήθηκε με αγάπη και μεράκι την γιορτινή τράπεζα της μεγάλης αυτής ημέρας.

Ο Βύρων Νικολαΐδης κάνει την πιο εντυπωσιακή ελληνική επιχειρηματική κίνηση της χρονιάς — Η PeopleCert εξαγόρασε τον ιστορικό City & Guilds του Λονδίνου!

Ο Ζωγραφειώτης επιχειρηματίας που έκανε την Ελλάδα γνωστή στα διεθνή κέντρα πιστοποίησης, Βύρων Νικολαΐδης, έγραψε ιστορία στο βρετανικό επιχειρηματικό σκηνικό! Η εταιρεία του, PeopleCert, ανακοίνωσε την εξαγορά-μαμούθ του City & Guilds London Institute, του εμβληματικού οργανισμού επαγγελματικής εκπαίδευσης που λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1878!

Η συμφωνία, ύψους 185 εκατομμυρίων ευρώ, χρηματοδοτείται από την Eurobank και ιδίους πόρους και εκτοξεύει τα ετήσια έσοδα του Ομίλου στα 350 εκατομμύρια ευρώ!

Η PeopleCert αποκτά όλες τις δραστηριότητες πιστοποίησης και κατάρτισης, μαζί με τα ιστορικά γραφεία του City & Guilds στο Λονδίνο και το εκπαιδευτικό του κέντρο στην Cumbria.

Ο Έλληνας ιδρυτής και CEO, εμφανώς συγκινημένος, δήλωσε:

«Καλωσορίζουμε με υπερηφάνεια τον City & Guilds στην οικογένεια της PeopleCert. Πρόκειται για έναν οργανισμό με αιώνες παράδοσης στην εκπαίδευση και την πιστοποίηση δεξιοτήτων. Επενδύοντας στους ανθρώπους και τα προϊόντα του, ενισχύουμε το θετικό μας αποτύπωμα παγκοσμίως».

Η εξαγορά χαρακτηρίζεται από τα βρετανικά ΜΜΕ ως “game changer” που συνδυάζει την παράδοση 148 ετών του City & Guilds με την τεχνολογική υπεροχή και το διεθνές δίκτυο της PeopleCert.

Η Πρόεδρος του City & Guilds, Dame Ann Limb, μίλησε για «μια νέα τολμηρή εποχή» και η CEO, Kirstie Donnelly, για «μια καθοριστική στιγμή που ανοίγει νέους ορίζοντες».

Η συναλλαγή, που έχει ήδη λάβει όλες τις εγκρίσεις, θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2025 — επιβεβαιώνοντας ότι μια ελληνική εταιρεία με ρίζες στο Ζωγράφειο της Πόλης γίνεται τώρα κυρίαρχος στο Λονδίνο!

Δεν είναι απλώς μια εξαγορά. Είναι ένα σύμβολο ελληνικής υπεροχής, οράματος και εξωστρέφειας.

Η PeopleCert, που στηρίζει εδώ και χρόνια την Πολίτικη Ομογένεια και τα εκπαιδευτικά έργα των κοινοτήτων της Κωνσταντινούπολης, δείχνει ότι η ελληνική δημιουργικότητα μπορεί να κατακτήσει τον κόσμο — με γνώση, αξίες και ψυχή.

Από τις αίθουσες του Ζωγραφείου στα γραφεία του Λονδίνου — ο Βύρων Νικολαΐδης γράφει το νέο κεφάλαιο της ελληνικής επιτυχίας!

Ύστερα από χρόνια σιωπής, ο Ηνίοχος του Σισμανόγλειου Μεγάρου Κωνσταντινουπόλεως επέστρεψε στο φυσικό του φως. Πιστό αντίγραφο του περίφημου Ηνίοχου των Δελφών, το άγαλμα, που επί χρόνια φυλασσόταν στην αποθήκη του Μεγάρου, αποκαταστάθηκε με αγάπη και επαγγελματισμό από τη ζωγράφο Χρύσα Ψυλλάκη Σταμπουλοπούλου, σύζυγο του Συμβούλου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων στο Γενικό Προξενείο Κωνσταντινούπολης Χρήστου Σταμπουλοπούλου.

Η Χρύσα Ψυλλάκη Σταμπουλοπούλου, όπως είπε ο Πρέσβης Κωνσταντίνος Κούτρας, με μεγάλη φροντίδα αποκατέστησε τις φθορές που είχε υποστεί το έργο. Με υπομονή και σεβασμό στο πρωτότυπο, επανέφερε τον Ηνίοχο στη χαμένη του αίγλη. Το αποτέλεσμα; Ένα άγαλμα λαμπερό, που στέκει ξανά στην είσοδο του Σεισμανόγλειου, σαν να καλωσορίζει τους Έλληνες και να θυμίζει την αδιάκοπη παρουσία του ελληνισμού στην Πόλη.

Η πρωτοβουλία για την αποκατάσταση ανήκει στον Πρέσβη Κωνσταντίνο Κούτρα, ο οποίος κάλεσε τη Χρύσα Ψυλλάκη Σταμπουλοπούλου να αναλάβει την ευαίσθητη αποστολή. Κατά τη διάρκεια της πρώτης εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε χθες στο Μέγαρο, μετά την ανακαίνιση του χώρου, ο Πρέσβης ευχαρίστησε δημόσια τη δημιουργό για το έργο της, μπροστά σε ένα κοινό που τη χειροκρότησε θερμά.

Ο Ηνίοχος, με τον χαρακτηριστικό μακρύ χιτώνα του και το βλέμμα γαλήνιο αλλά αποφασιστικό, συμβολίζει την αρμονία και την εσωτερική δύναμη της κλασικής ελληνικής τέχνης. Δεν κραυγάζει για τη νίκη του· την αφηγείται με σιωπή και αξιοπρέπεια.

Όπως και η ίδια η Πόλη, έτσι και το Σισμανόγλειο βρίσκει κάθε τόσο τρόπους να αναγεννιέται. Και ο Ηνίοχος, τώρα ξανά στο φως, είναι το πιο όμορφο σύμβολο αυτής της αναγέννησης.

Συγκίνηση, υπερηφάνεια και ένα νέο κάλεσμα για στήριξη της ελληνικής παιδείας στην Κωνσταντινούπολη.

Η βραδιά στο ιστορικό Ζωγράφειο Λύκειο έμοιαζε με επιστροφή στις ρίζες. Στην κατάμεστη αίθουσα, όπου χτύπησε δυνατά η καρδιά του Ελληνισμού της Πόλης, παλαιοί μαθητές, γονείς, απόφοιτοι και φίλοι συγκεντρώθηκαν για να γιορτάσουν την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης αποκατάστασης του σχολείου – του «σχολείου-σύμβολο» που εδώ και 132 χρόνια κρατά ζωντανή τη φλόγα της ελληνικής εκπαίδευσης και του πολιτισμού στο Πέρα.

Ανάμεσά τους, με βλέμμα γεμάτο συγκίνηση, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος ευλόγησε το έργο και εγκαινίασε τη νέα αίθουσα του τελευταίου ορόφου – την «Αίθουσα Δημητρίου Αρχοντώνη», που φέρει το κοσμικό του όνομα. Στην τελετή εγκαινίων και ο Γενικός Πρόξενος στην Πόλη, Πρέσβης Κωνσταντίνος Κούτρας.

 «Το Ζωγράφειο είναι φως μέσα στο Πέρα»

«Το Ζωγράφειο δεν είναι απλώς ένα σχολείο· είναι τόπος μνήμης και πολιτισμού, φως μέσα στο Πέρα, που συνεχίζει να εμπνέει τις νεότερες γενιές», είπε ο Παναγιώτατος, ο οποίος υπήρξε και ο ίδιος μαθητής του.

«Η ανακαίνισή του είναι πράξη σεβασμού στην ιστορία και πίστης στο μέλλον», τόνισε, εκφράζοντας θερμές ευχαριστίες προς τους μεγάλους δωρητές και όλους όσοι εργάστηκαν ακούραστα για την αποκατάσταση.

Η πρώτη φάση: Ένα δύσκολο έργο, μια μεγάλη επιτυχία

Το Ζωγράφειο, έργο του αρχιτέκτονα Περικλή Φωτιάδη το 1893, απέκτησε ξανά ζωή μετά από μια δύσκολη και επίπονη περίοδο εργασιών.

Η Α΄ φάση περιλάμβανε την αφαίρεση των προσθηκών του 1962, την αντισεισμική ενίσχυση και την αποκατάσταση της αρχικής μορφής του κτηρίου — μια παρέμβαση που επέστρεψε στο σχολείο την αίγλη της Belle Époque.

Ο πρόεδρος της Κοινότητας Σταυροδρομίου Γιώργος Παπαλιάρης, ο διευθυντής του σχολείου Γιάννης Δεμιρτζόγλου, ο εκπρόσωπος του ιδρυτή Στράτος Δολτσινιάδης και το εκπαιδευτικό προσωπικό στάθηκαν στην πρώτη γραμμή αυτής της συλλογικής προσπάθειας.

Οι άνθρωποι πίσω από το έργο

Γιώργος Παπαλιάρης:

«Η ολοκλήρωση της πρώτης φάσης ανοίγει τον δρόμο για τη ριζική ανακαίνιση του Ζωγραφείου – ενός σχολείου που αξίζει να είναι αντάξιο της ιστορίας του. Με πίστη και συνεργασία, τίποτα δεν είναι αδύνατο.»

Γιάννης Δεμιρτζόγλου:

«Το Ζωγράφειο γράφει μια νέα σελίδα ιστορίας. Ανανεώνεται και είναι έτοιμο να διεκδικήσει ένα καλύτερο μέλλον για τους μαθητές του. Η Παναγία Ζωγραφιώτισσα είναι και παραμένει ο φύλακάς μας.»

Στράτος Δολτσινιάδης:

«Το Ζωγράφειο δεν είναι μόνο ένα κτήριο – είναι ιδέα. Θέλουμε να γίνει σχολείο αριστείας και αξιών, να σταθεί ισότιμα δίπλα στα καλύτερα σχολεία της Τουρκίας και της Ελλάδας.»

Μανώλης Κωστίδης

Συντονίζοντας την εκδήλωση, ο δημοσιογράφος και αντιπρόεδρος του ΣΥΡΚΙ Μανώλης Κωστίδης χαρακτήρισε την εκδήλωση «μεγάλη γιορτή που ανοίγει νέους ορίζοντες για την ομογένεια».

Οι μεγάλοι ευεργέτες

Καθοριστική ήταν η συμβολή της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, με πρωτοβουλία του Προέδρου της Γκίκα Χαρδούβελη, και του Ιδρύματος Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου.

«Για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, η στήριξη του Ζωγραφείου αποτελεί πράξη ιστορικής ευθύνης και σεβασμού προς τις ρίζες μας», ανέφερε ο κ. Χαρδούβελης.

«Είναι τιμή μας να συμβάλλουμε στη διατήρηση αυτού του σχολείου και της αποστολής του για τις επόμενες γενιές.»

Ο κ. Χαρδούβελης είχε και μια έκπληξη προς τους ομογενείς, καθώς στο τέλος της ομιλίας του ανακοίνωσε και την αγορά ενός σχολικού λεωφορείου για τις ανάγκες μεταφοράς των μαθητών του Ζωγραφείου Λυκείου!

Η δωρεά του Ιδρύματος χαρακτηρίστηκε «πολύτιμο παράδειγμα φιλοπατρίας και έμπρακτης αγάπης για τη Ρωμιοσύνη της Πόλης».

Μια νέα εποχή για το Ζωγράφειο

Η Β΄ φάση της ανακαίνισης προβλέπει ενισχύσεις στα θεμέλια του κτιρίου, θωρακίζοντάς το ακόμη περισσότερο απέναντι στους σεισμούς. Παράλληλα σχεδιάζεται ριζική ανανέωση των εσωτερικών χώρων, ώστε το Ζωγράφειο να αποκτήσει σύγχρονη μορφή, λειτουργικότητα και αισθητική.

Το σχολείο, που ιδρύθηκε χάρη στη γενναιοδωρία του τραπεζίτη Χρηστάκη Ζωγράφου, αριθμεί σήμερα περίπου 75 μαθητές και συνεχίζει να παρέχει δίγλωσση εκπαίδευση στα ελληνικά και τα τουρκικά — παραμένοντας ένα ζωντανό μνημείο της Ρωμιοσύνης στο Πέρα.

Το βλέμμα στο μέλλον: Μεγάλη του Γένους Σχολή και Ζάππειο

Η αναγέννηση του Ζωγραφείου έγινε σύμβολο ελπίδας, όμως η αποστολή δεν τελειώνει εδώ.

Η προσοχή στρέφεται τώρα στα άλλα δύο εμβληματικά σχολεία της Ομογένειας — τη Μεγάλη του Γένους Σχολή και το Ζάππειο — που, σύμφωνα με τους μηχανικούς, χρειάζονται άμεση αντισεισμική ενίσχυση.

Η φωνή της κοινότητας είναι κοινή:

«Να σωθούν τώρα, πριν να είναι αργά.»

Κίνδυνος παύσης λειτουργίας του ιστορικού ομογενειακού σχολείου λόγω αντισεισμικής ανεπάρκειας – «Δεν έχουμε ούτε τα χρήματα ούτε εναλλακτικό κτήριο», λέει ο διευθυντής.

Συναγερμός στη ομογένεια της Κωνσταντινούπολης! Το τουρκικό Υπουργείο Παιδείας διέταξε την εκκένωση εντός 90 ημερών του ιστορικού κτηρίου της Μεγάλης του Γένους Σχολής στο Φανάρι, λόγω ανεπαρκούς αντισεισμικής προστασίας.

Η εντολή, που εστάλη αιφνιδιαστικά στα μέσα Σεπτεμβρίου, έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία και συγκίνηση, καθώς το εμβληματικό σχολείο —το παλαιότερο εν λειτουργία εκπαιδευτικό ίδρυμα του Ελληνισμού στην Πόλη— κινδυνεύει να σταματήσει προσωρινά ή οριστικά τη λειτουργία του.

«Μας ζητούν να φύγουμε μέσα σε 3 μήνες!»

Όπως γράφει η αρμενική εφημερίδα Agos, η διαταγή αφορά το 144 ετών κτήριο που φιλοξενεί σήμερα 31 μαθητές. Το Υπουργείο ζητά εκκένωση εντός 90 ημερών, επικαλούμενο σεισμικό κίνδυνο.

Ο διευθυντής της Σχολής, Δημήτρης Ζώτος, δηλώνει σοκαρισμένος:

«Δεν είχαμε καμία προειδοποίηση για εκκένωση. Βρισκόμαστε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Ήδη ψάχνουμε νέο κτήριο, όμως το κόστος αντισεισμικής ενίσχυσης ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια ευρώ. Δεν μπορούμε να το καλύψουμε.»

Ο ίδιος τονίζει πως η σχολική κοινότητα έχει ενημερώσει τα ομογενειακά ιδρύματα, όμως η οικονομική αδυναμία είναι δεδομένη. «Δεν θέλουμε να πάμε σε ακατάλληλο ή επικίνδυνο κτήριο. Θέλουμε να συνεχίσουμε με αξιοπρέπεια την ιστορία μας», υπογράμμισε.

«Το ομογενειακό Σχολείο αναζητά στέγη»

Τα τουρκικά ΜΜΕ αναδεικνύουν το θέμα με τίτλους όπως:

• Agos: «Το Ρωμαίικο Σχολείο στο Φανάρι αναζητά νέο κτήριο»
• Sözcü: «Εντολή εκκένωσης από το Υπουργείο Παιδείας – Το Ρωμαίικο Σχολείο ψάχνει στέγη»
• HalkTV: «Εντολή εκκένωσης για το Ρωμαίικο Σχολείο του Φαναρίου»
• Yeni Akit: «Εκκενώστε το σχολείο των 571 ετών – ο λόγος προκάλεσε σοκ»
• Mynet: «Το ιστορικό σχολείο χρειάζεται 10 εκατομμύρια ευρώ για να σωθεί»

Κραυγή αγωνίας για έναν θεσμό – σύμβολο

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή, με συνεχή λειτουργία από τον 15ο αιώνα, είναι το αρχαιότερο σχολείο του Ελληνισμού στην Πόλη και ένας ζωντανός πυρήνας της ρωμαίικης ταυτότητας.

Η υπόθεση έχει προκαλέσει κύμα συγκίνησης και αντιδράσεων, καθώς το γεγονός έρχεται σε αντίθεση με τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν για «σεβασμό των θρησκευτικών μειονοτήτων» και «προώθηση της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης».

Πολλοί βλέπουν στην εντολή αυτή ένα ακόμα πλήγμα στη Ρωμαίικη Κοινότητα, που σήμερα αριθμεί μόλις 2.500 μέλη.

«Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μην πληγούν οι μαθητές και να διατηρηθεί η ιστορική συνέχεια του σχολείου», καταλήγει ο κ. Ζώτος.

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή, με τους επιβλητικούς κόκκινους τρούλους της, δεσπόζει πάνω από το Φανάρι εδώ και 571 χρόνια. Τώρα, το “κάστρο της Ρωμιοσύνης” απειλείται από τον χρόνο.