Μαίρη Τσεβίκ Συμεωνίδου
Η Πρίγκηπος των Πριγκηποννήσων δεν είναι απλώς ένα νησί. Είναι ένας κόσμος γεμάτος νοσταλγία, αρώματα και γεύσεις∙ ένας τόπος όπου η Πολίτικη Κουζίνα δεν επιβιώνει μονάχα ως γαστρονομική παράδοση, αλλά ως καθημερινή πράξη μνήμης και αγάπης. Εδώ, κάθε μυρωδιά από ένα παλιό φούρνο, κάθε φρεσκοψημένο τσουρέκι ή ροδόμυρο μπισκότο, φέρει μέσα του την ψυχή της Πόλης, της γιαγιάς, της χαμένης αυλής.
Και δεν είναι μόνο τα γλυκίσματα∙ είναι τα τραπέζια με τα ορεκτικά, τα τηγανητά καλαμαράκια, ο ταραμάς και το χταπόδι στη σχάρα. Είναι οι ταβέρνες που μοσχοβολούν μάραθο, ούζο και δάφνη∙ τα βράδια που γεμίζουν με ρεμπέτικο και φωνές. Στη Πρίγκηπο, η Πολίτικη Κουζίνα δεν είναι ανάμνηση – είναι ζωντανή, είναι παρούσα, είναι τρόπος να αγαπάς.
Στην καρδιά της Πριγκήπου και της Πολίτικης Κουζίνας...
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ένας φούρνος έμελλε να γίνει σύμβολο: ο Φούρνος του Νίκο Μούντη. Ένα ζυμωτήριο μνήμης, γεύσης και ρωμέικης επιμονής.
Καθώς περιπλανιέσαι στους ήσυχους δρόμους της Μπουγιουκοντά, ανάμεσα στα παλιά πέτρινα σπίτια, σε αγκαλιάζει μια γνώριμη ευωδιά∙ το άρωμα ενός φρεσκοψημένου τσουρεκιού, ενός μπισκότου με μαστίχα, μιας ανάμνησης από τα παιδικά σου χρόνια.
Αυτή η μυρωδιά σε οδηγεί στην καρδιά του νησιού, στον ιστορικό φούρνο που φέρει ακόμα το αποτύπωμα του θρυλικού τεχνίτη, Νίκου Μούντη.
Η μνήμη ενός φούρνου
Οι ντόπιοι τον ήξεραν ως «Νικομόντη». Ο Νίκος Μούντης γεννήθηκε στις 28 Ιανουαρίου του 1929 στη Πρίγκηπο, παιδί μιας ρωμέικης οικογένειας. Οι ρίζες του κρατούσαν από την Ξάνθη και τη Χίο. Η τέχνη της ζαχαροπλαστικής ήταν γι’ αυτόν μοίρα∙ μια ζωή πλασμένη από γλυκά και ζύμες.
Τα πρώτα του βήματα τα έκανε στο ζαχαροπλαστείο «Χανιμέλι» (της κυρίας Ορτάνς), και στη συνέχεια εργάστηκε σε σπουδαίους χώρους όπως το Park Otel και το φημισμένο Gloria στην Πόλη. Όμως επέλεξε να επιστρέψει στη γενέθλια γη του και στα 1960, άνοιξε έναν ταπεινό αλλά μαγικό φούρνο στην Πλατεία του Ρολογιού: τον Φούρνο της Πριγκήπου.
Στα Χνάρια του Νίκου Μούντη στη Πρίγκηπο
Εκεί δεν ζύμωνε μόνο ψωμιά και κουλουράκια, μα και την ψυχή του νησιού. Μπισκότα με μαστίχα ή γαρύφαλλο, κουλούρια με πορτοκάλι ή λεμόνι, πασχαλινά τσουρέκια, καλιτσούνια με σύκα… Όλα ζυμωμένα με μνήμες και παραδόσεις, όλα κομμάτια μιας πολιτισμικής κληρονομιάς που δεν χάθηκε ποτέ.
Μα η μαεστρία του Νίκου δεν φαινόταν μόνο στη ζύμη, αλλά και στους ανθρώπους. Στη ζωή του εμφανίστηκε ένας νεαρός από το Ερζιντζάν, ο Χουσεΐν Καραγιαπράκ. Ξεκίνησε ως βοηθός, μα γρήγορα δέθηκαν σαν πατέρας με γιο. Ο Νίκος του εμπιστεύτηκε τα μυστικά της τέχνης και την καρδιά του.
Με τα χρόνια, το πρώτο κατάστημα παραχωρήθηκε. Ο Χουσεΐν συνέχισε με πλανόδιο καρότσι, μέχρι που άνοιξε το σημερινό κατάστημα μέσα στην αγορά. Εκεί συνεχίζει, με την οικογένειά του, να τιμά τη μνήμη του δασκάλου του.
Στον φούρνο αυτόν, τα αρώματα δεν είναι μόνο από βούτυρο και μπαχάρια. Είναι η μνήμη, η πίστη, το ρωμέικο ήθος που ακόμα επιβιώνει στους δρόμους της Μπουγιουκοντά.
Εκεί όπου το χώμα θυμάται…
Ο Νίκος Μούντης πέρασε τα τελευταία του χρόνια στην Αθήνα. Μα η καρδιά του δεν έφυγε ποτέ από το νησί. «Μη μ’ αφήσεις εδώ», έλεγε στον Χουσεΐν. Κι έτσι έγινε. Όταν έφυγε από τη ζωή τον Αύγουστο του 2014, έπειτα από εγχείρηση καρδιάς, η σορός του μεταφέρθηκε στο νησί∙ στο μέρος όπου γεννήθηκε, αγάπησε, έζησε και δημιούργησε. Ενταφιάστηκε στο ρωμέικο κοιμητήριο της Πριγκήπου, εκεί όπου το χώμα θυμάται.
Ο Ιστορικός Φούρνος της Πριγκήπου δεν είναι απλώς ένα μαγαζί∙ είναι ένα παράθυρο στο παρελθόν, στη μνήμη της Πόλης, στην κοινή ζωή Ελλήνων, Τούρκων και Αρμενίων.
Ο Νίκος Μούντης άνοιξε αυτό το παράθυρο με τα χέρια και την καρδιά του. Και σήμερα, κάθε φορά που δαγκώνουμε ένα μπισκότο, κάθε φορά που μυρίζουμε μια ζύμη, αγγίζουμε ξανά εκείνον.
Γιατί λίγοι άνθρωποι καταφέρνουν να φτιάξουν μνήμη από ζύμη.
Κι ο Νίκος Μούντης το κατάφερε...
Πόλη μου, Γεύση μου, Ζωή μου
