Kύμα αντιδράσεων Tούρκων ειδημόνων για την είσοδο βαρέων οχημάτων στο μνημείο
«Αν το κτίριο καταρρεύσει, ο κόσμος θα το χρεώσει στους Τούρκους», δήλωσε ο διεθνούς φήμης ιστορικός İlber Ortaylı σχετικά με τις εικόνες βαρέων οχημάτων που εισήλθαν στο εσωτερικό της Αγίας Σοφίας στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων εργασιών αποκατάστασης.
«Η Αγία Σοφία δεν μπορεί να αντέξει αυτό το βάρος»
Ο Ortaylı στην ανάρτησή του σημειώνει:
«Η Αγία Σοφία δεν μπορεί πραγματικά να αντέξει αυτό το βάρος. Δεν έχουν καμία ιδέα από αρχιτεκτονική. Αφήστε το φορτηγό, τον γερανό… ούτε αυτοκίνητο δεν μπορεί να μπει εκεί. Οι επιπτώσεις αυτών των παρεμβάσεων θα γίνουν αισθητές αργά ή γρήγορα. Το υπόγειο του κτιρίου είναι γεμάτο τούνελ. Όλοι όσοι έρχονται στην Αγία Σοφία συμπεριφέρονται σαν να είναι ιδιοκτησία του πατέρα τους. Το επαναλαμβάνω: αν το κτίριο καταρρεύσει, ο κόσμος θα το χρεώσει στους Τούρκους. Σε ποια στοιχεία βασίζονται; Ρώτησαν τον Ανθέμιο ή τον Mimar Sinan; Θα γράψω πιο αναλυτικά το Σαββατοκύριακο.»
Αρχιτέκτονες και ιστορικοί τέχνης κλιμακώνουν την κριτική
korhan gümüş: «Η αγία Σοφία μετατρέπεται σε χώρο επίδειξης ισχύος»
Η Cumhuriyet, με τίτλο «Φύγετε από την Αγία Σοφία», φιλοξενεί την κριτική του αρχιτέκτονα Korhan Gümüş, ο οποίος επισημαίνει ότι:
- τα υπερμεγέθη κατασκευαστικά μηχανήματα «αποτελούν απειλή για τη φύση και τον πολιτισμό»,
- στους υπευθύνους «λείπει ο σεβασμός προς το μνημείο και η διάθεση διαλόγου»,
- οι παρεμβάσεις γίνονται «χωρίς τη συμμετοχή ανεξάρτητων επιστημονικών φορέων»,
- και το έργο μετατρέπεται σε «επίδειξη κυριαρχίας», καθώς – όπως λέει – «θέλουν να δείξουν πως κι αυτό το κάναμε εμείς».
Κατά τον Gümüş, η απουσία ενός πραγματικού συστήματος διαχείρισης έργου οδηγεί στο να «χάνονται το νόημα και η αξιοπιστία» όλων των επίσημων ανακοινώσεων.
Nezih Başgelen: «45 τόνοι μέσα στο μνημείο – κίνδυνος μη αναστρέψιμων ζημιών»
Ο αρχαιολόγος και πρόεδρος της Πλατφόρμας Παρακολούθησης Πολιτιστικής & Φυσικής Κληρονομιάς, Nezih Başgelen, προειδοποιεί ότι η Αγία Σοφία βρίσκεται μπροστά σε «εξαιρετικά κρίσιμη φάση».
Σύμφωνα με τον ίδιο:
- στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης των εργασιών έχει εγκριθεί προσωρινή μεταλλική κατασκευή για τον κύριο θόλο,
- οι χαλύβδινες δοκοί ύψους 43,5 μ. απαιτούν μεταφορά υλικών μέσω βαρέων μηχανημάτων,
- το μεγαλύτερο όχημα που εισήλθε στον ναό ζύγιζε 45 τόνους, γεγονός που προκάλεσε την έκρηξη δημόσιας ανησυχίας.
Ο Başgelen τονίζει:
«Υπάρχει κίνδυνος μη αναστρέψιμων ζημιών. Η αποκατάσταση δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται μόνο τεχνικά. Πρέπει να τηρούνται οι παγκόσμιες αρχές προστασίας.»
Eπίσκεψη στο μνημείο – Aπογοήτευση για έλλειψη ενημέρωσης
Κατά την επίσκεψή του στις 24 Νοεμβρίου:
- διαπίστωσε σκαλωσιές σε χώρους ανοιχτούς στο κοινό,
- εμποδίστηκε να φωτογραφίσει από τους φύλακες,
- οδηγήθηκε στον διευθυντή, χωρίς να δοθεί επιστημονική ενημέρωση από ειδικούς.
Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η προστασία της Αγίας Σοφίας είναι «εθνική και διεθνής ευθύνη» και ότι η κοινωνική αντίδραση αποτελεί «θετικό σημάδι ευαισθητοποίησης».
Gürol Sözen: «O χώρος μοιάζει με αγορά μηχανημάτων – Eίναι βίαιη εικόνα»
Σε ξεχωριστή παρέμβαση, ο ζωγράφος, συγγραφέας και ιστορικός τέχνης Gürol Sözen σημειώνει:
- ότι το θέμα της Αγίας Σοφίας «δεν θα φύγει ποτέ από την επικαιρότητα»,
- ότι τα μωσαϊκά της αποτελούν μοναδικό παγκόσμιο θησαυρό,
- και ότι οι εικόνες βαρέων οχημάτων συνιστούν «πρόσκληση για βία».
Χαρακτηριστικά αναφέρει:
«Ο χώρος όπου φοβόμασταν να αφήσουμε φωτογραφική τσάντα 3–5 κιλών έχει γίνει λαϊκή αγορά γερανών και φορτηγών. Είναι πικρό παράδειγμα της στάσης μας απέναντι στον πολιτισμό και την τέχνη.»
Tο γενικό πλαίσιο: Aυξημένη κοινωνική ευαισθησία – Eντεινόμενη δημόσια πίεση
Σύμφωνα με την εικόνα που μεταφέρουν τα τουρκικά ΜΜΕ:
- Η κοινωνική αντίδραση είναι έντονη και διακομματική.
- Η συζήτηση επικεντρώνεται στις στατικές αντοχές και στο βάρος των οχημάτων.
- Οι επιστήμονες ζητούν πλήρη διαφάνεια και συμμετοχή ανεξάρτητων φορέων.
- Η Αγία Σοφία αντιμετωπίζεται ολοένα και περισσότερο ως «ευθύνη παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς» και όχι ως απλό εργοτάξιο.
Με το άρθρο που αναμένεται να δημοσιεύσει ο İlber Ortaylı το προσεχές Σαββατοκύριακο, το θέμα προδιαγράφεται να παραμείνει στην πρώτη γραμμή της τουρκικής δημόσιας σφαίρας.
